ورق هاردوکس (HARDOX)

ورق هاردوکس یک ورق آلیاژی و به عبارت بهتر یک ورق فولاد ضد زنگ است. آهن با وجود همه ویژگی‌های مطلوبی که برای بشر به ارمغان آورد همچون سایر فلزات به تنهایی نمی‌توانست همه خواسته‌های او را در مصارف صنعتی برآورد. این واقعیت انسان را تشویق کرد ترکیب آن با عناصر دیگر را بیازماید و با ساختن آلیاژهای مختلف، ویژگی‌های مورد نظر  خود را تقویت و ویژگی‌های نامطلوب را تضعیف کند. بدین ترتیب ترکیب‌های متفاوت برای ساختن محصولاتی جدید شکل ‌گرفت تا هدف‌های مختلفی را تأمین کند.  یکی از این اهداف، دست‌یافتن به مقاومت در برابر سایش بود.

سایش یکی از مهمترین مشکلاتی است که انسان هنگام کاربرد فلزات در صنایع گوناگون با آن روبروست. منظور از سایش، تغییر شکل ظاهری ماده در اثر خراشیده شدن توسط ماده سخت‌تر است. قطعات فلزی در اثر برخوردهای سخت و مداوم، به تدریج ساییده می‌شوند و پس از مدتی  به دلیل کاهش کارایی چاره‌ای جز تعویض آن‌ها وجود نخواهد داشت. اغلب انواع فولاد نیز با وجود تقویت خواص دیگر همچنان از این ضعف (ساییدگی در اثر برخورد) مصون نیستند. با توجه به این واقعیت که فولادها تحت تنش مکانیکی زیاد به آرامی دچار سایش می‌شوند،

یافتن آلیاژی که این ویژگی نامطلوب در آن تا حد ممکن تضعیف شود از برنامه‌های مهم همه تولید کننده‌های فولاد بوده است. ورق آلیاژی Hardox و به عبارت دیگر ورق فولادی هاردوکس یکی از محصولاتی است که با هدف مقاومت در یرایر ساییدگی نخستین بار توسط SSAB، تولید کننده فولاد سوئدی در سال ۱۹۸۳، ساخته و به بازار عرضه شد.

ورق هاردوکس که از افرودن عناصر کربن، سیلیسیم، منگنز، کروم، مولیبدن و نیکل به آهن ساخته می‌شود در رده فولاد با دوام بالا دسته‌بندی می‌شود. این ورق‌ در برابر سایش مقاوم است و معمولاً به عنوان ورق ضدسایش شناخته می‌شود. به همین دلیل است که ورق‌های هاردوکس  به ویژه برای استفاده در عملیاتی که قطعه فولادی را در معرض ضربه‌های زیاد و مداوم قرار می‌دهتد مناسب هستند. استفاده از پوشش‌هایی از جنس هاردوکس در قطعه‌هایی مانند سر بیل مکانیکی که برای انجام فعالیت‌هایی مانند جابجایی شن و ماسه به کار می‌روند در افزایش طول عمر قطعه بسیار مؤثر است.

ویژگی‌های ورق هاردوکس

1. سختی: ‌ورق‌های هاردوکس از سخت‌ترین آلیاژهای فولادیند. سختی بالای این ورق‌ها باعث می‌شود در یرخورد با سنگ، شن یا حتی قطعات فلزی به راحتی ساییده نشوند زیرا سایش زمانی اتفاق می‌افتد که ماده‌ای با سختی بالاتر، ماده‌ای با سختی کمتر را بخراشد.
2. چقرمگی: این ورق ها چقرمگی بالایی نیز دارند. قطعاتی که در آن‌ها از ورق هاردوکس استفاده شده است به سبب همین ویژگی تحمل توانایی بار مکانیکی زیادی دارد و در برابر تغییر ظاهری بر اثر ضربه‌های سنگین بسیار مقاومند.  
3. قابلیت ماشینکاری: ورق‌های هاردوکس را می‌توان به آسانی و بدون از دست دادن سایر قابلیت‌هابرید، خم کرد یا جوش داد. به ویژگی قابلیت ماشینکاری گفته می‌شود .

مزیت‌های ورق هاردوکس

1. سختی بالا، صافی یکنواخت، استحکام بسیار
2. مقاومت در برابر ضربه‌های ناگهانی حتی در دمای بسیار پایین
3. قابلیت جوشکاری و ماشینکاری بسیار بالا

کاربرد ورق هاردوکس

بر اساس آنچه در مورد مزایای ورق هاردوکس گفته شد روشن است که استفاده از این ورق در همه کاربردهایی  که قطعه فولادی تحت تنش مکانیکی شدید باشد و بخواهیم از ساییدگی آن جلوگیری کنیم گزینه‌ای عالی است. در اغلب ماشین آلات حفاری و راه سازی، بیل‌های مکانیکی، سنگ شکن‌ها از پوشش‌هایی از جنس هاردوکس استفاده می‌شود. همچنین از این ورق آلیاژی فولادی در صنایع نظامی نیز استفاده می شود.

این ورق ها در ضخامت‌های گوناگون در بازار موجودند. ضخامت مناسب  ورق را باید بر اساس کاربرد مورد نظر انتخاب کرد.

گروه مجله صنعت فولاد