خلاصه

این مقاله به بررسی جامع تفاوت ورق آلیاژی با ورق فولادی ساده می‌پردازد. ورق‌های فولادی ساده از آهن و کربن تشکیل شده و برای کاربردهای عمومی مانند ساخت و ساز و لوازم خانگی مناسب هستند. در مقابل، ورق‌های آلیاژی با افزودن عناصر آلیاژی، خواصی مانند استحکام و مقاومت به خوردگی بالاتری دارند و در صنایع تخصصی مانند نفت و گاز و هوافضا استفاده می‌شوند. انتخاب بین این دو نوع ورق به نیازهای پروژه، شرایط محیطی و بودجه بستگی دارد.

متاسفانه به دلیل تغییرات سریع بازارها ارائه قیمت دقیق لحظه‌ای دشوار است. با این حال، در ادامه جدول نمونه‌ای از قیمت‌ها (با تخمینی کلی بر اساس آخرین وضعیت بازار) برای ورق آلیاژی و ورق فولادی ساده ارائه می‌دهیم که می‌توانید به آن به‌عنوان مرجعی اولیه نگاه کنید. برای دقیق‌ترین اطلاعات، با کارشناسان ما تماس بگیرید تا آخرین اطلاعات را در اختیار شما قرار دهند و برای خرید بهترین ورق‌ها شما را راهنمایی کنند.

فهرست مطالب

مقدمه

ورق‌های فولادی از مهم‌ترین مصالح در صنایع مختلف مانند ساخت و ساز، خودروسازی، هوافضا و نفت و گاز هستند. این ورق‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ورق‌های فولادی ساده و ورق‌های آلیاژی. فرق ورق آلیاژی با ورق فولادی ساده در ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، هزینه و کاربردهای آن‌ها نهفته است. انتخاب نادرست بین این دو نوع ورق می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌ها یا کاهش کیفیت پروژه شود. در این مقاله، به بررسی جامع تفاوت‌های این دو نوع ورق می‌پردازیم تا به شما در انتخاب مناسب برای پروژه‌هایتان کمک کنیم.

ورق فولادی ساده چیست؟

۲.۱. تعریف

ورق فولادی ساده، که به عنوان ورق کربنی یا فولاد نرمه نیز شناخته می‌شود، نوعی ورق فلزی است که عمدتاً از آهن و کربن تشکیل شده است. این ورق‌ها معمولاً با روش نورد گرم یا سرد تولید می‌شوند و به دلیل سادگی در تولید و هزینه پایین، در بسیاری از کاربردهای عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق ST37 نمونه‌ای رایج از ورق‌های فولادی ساده است که به دلیل خواص مناسب و قیمت اقتصادی، در صنایع مختلف کاربرد دارد.

۲.۲. ترکیب شیمیایی

ترکیب شیمیایی ورق‌های فولادی ساده معمولاً شامل مقادیر کمی از عناصر آلیاژی است. به عنوان مثال، ترکیب شیمیایی ورق ST37 به شرح زیر است:

کربن: ۰.۰۷% تا ۰.۱۴%

منگنز: ۰.۳۵% تا ۰.۶۵%

سیلیکون: ۰.۱۵% تا ۰.۳۵%

فسفر: حداکثر ۰.۰۴۵%

گوگرد: حداکثر ۰.۰۴۵%

این ترکیب ساده باعث می‌شود ورق‌های فولادی ساده خواص پایه‌ای فولاد را حفظ کنند، اما در برابر شرایط سخت مانند خوردگی یا دماهای بالا مقاومت کمتری داشته باشند.

۲.۳. خواص مکانیکی

ورق‌های فولادی ساده به دلیل درصد پایین کربن، دارای خواص مکانیکی متوسطی هستند که برای کاربردهای عمومی مناسب است. خواص مکانیکی ورق ST37 عبارتند از:

استحکام کششی: ۳۶۰ تا ۵۱۰ مگاپاسکال (بسته به ضخامت)

استحکام تسلیم: ۲۳۵ مگاپاسکال (برای ضخامت ≤ ۱۶ میلی‌متر)

ازدیاد طول: ۱۶% تا ۲۴% (بسته به ضخامت)

قابلیت جوش‌پذیری: بالا به دلیل کربن پایین

قابلیت شکل‌پذیری: خوب، مناسب برای خم‌کاری و فرم‌دهی

این خواص باعث می‌شوند ورق‌های فولادی ساده برای کاربردهایی که نیاز به استحکام بالا یا مقاومت در برابر شرایط خاص ندارند، مناسب باشند.

۲.۴. کاربردها

ورق‌های فولادی ساده در کاربردهای عمومی و غیرتخصصی استفاده می‌شوند، از جمله:

ساخت و ساز: اسکلت‌های ساختمانی، پروفیل‌ها، نبشی‌ها و ناودانی‌ها

خودروسازی: بدنه خودروها و قطعات ساده

لوازم خانگی: ساخت بدنه یخچال، ماشین لباسشویی و اجاق گاز

کشاورزی: ساخت مخازن آب و سوخت با ابعاد کوچک

تابلوهای تبلیغاتی: به دلیل قابلیت جوش‌پذیری و شکل‌پذیری

ورق‌های فولادی ساده به دلیل هزینه پایین و سهولت در تولید، گزینه‌ای اقتصادی برای پروژه‌هایی با الزامات ساده هستند.

3d rendering roll of steel sheet in factory

ورق آلیاژی چیست؟

۳.۱. تعریف

ورق آلیاژی نوعی ورق فولادی است که علاوه بر آهن و کربن، شامل عناصر آلیاژی مانند کروم، نیکل، مولیبدن، منگنز، سیلیکون و غیره است. این عناصر برای بهبود خواص مکانیکی و شیمیایی مانند استحکام، مقاومت به خوردگی، سختی و تحمل دما اضافه می‌شوند. ورق‌های آلیاژی به دلیل خواص برتر، در کاربردهای تخصصی و حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۳.۲. ترکیب شیمیایی

ترکیب شیمیایی ورق‌های آلیاژی بسته به نوع و گرید متفاوت است. به عنوان مثال، ترکیب شیمیایی ورق ST52 (یک ورق آلیاژی کم‌آلیاژ) به شرح زیر است:

کربن: ۰.۲۲%

منگنز: ۱.۶%

سیلیکون: ۰.۵۵%

فسفر: حداکثر ۰.۰۴%

گوگرد: حداکثر ۰.۰۴%

عناصر آلیاژی مانند منگنز و سیلیکون باعث افزایش استحکام و مقاومت در برابر خمش و پیچش می‌شوند.

۳.۳. انواع ورق آلیاژی

ورق‌های آلیاژی در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. برخی از انواع رایج عبارتند از:

ورق A516: در چهار گرید (۵۵، ۶۰، ۶۵، ۷۰) تولید می‌شود و برای ساخت مخازن تحت فشار در دماهای متوسط و پایین مناسب است. این ورق به دلیل چقرمگی بالا در صنایع نفت و گاز پرکاربرد است.

ورق A283: در گریدهای A، B، C و D تولید می‌شود و برای کاربردهای ساختاری عمومی مانند پل‌ها و تأسیسات صنعتی استفاده می‌شود. گرید C به دلیل تعادل بین استحکام و انعطاف‌پذیری، پرمصرف‌ترین نوع است.

ورق ST52: یک ورق کم‌آلیاژ با استحکام بالا که در ساخت ریل‌ها، شاسی ماشین‌آلات سنگین و جرثقیل‌ها استفاده می‌شود.

ورق CK45: برای ساخت قطعات ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی که نیاز به مقاومت سایشی دارند.

ورق هاردوکس: ورق ضدسایش با مقاومت بالا در برابر فرسایش، مناسب برای تجهیزات معدنی و صنعتی.

۳.۴. خواص مکانیکی

خواص مکانیکی ورق‌های آلیاژی به دلیل وجود عناصر آلیاژی، نسبت به ورق‌های فولادی ساده برتر است. به عنوان مثال، خواص مکانیکی ورق ST52:

استحکام کششی: ۴۹۰ تا ۶۳۰ مگاپاسکال

استحکام تسلیم: ۳۵۵ مگاپاسکال (برای ضخامت ≤ ۱۶ میلی‌متر)

ازدیاد طول: متغیر، بسته به ضخامت

قابلیت جوش‌پذیری: خوب، اما کمتر از ST37 به دلیل کربن بالاتر

مقاومت به خمش و پیچش: بالا، مناسب برای کاربردهای سنگین

این خواص باعث می‌شوند ورق‌های آلیاژی برای شرایط سخت و کاربردهای تخصصی مناسب باشند.

۳.۵. کاربردها

ورق‌های آلیاژی به دلیل خواص بهبودیافته، در صنایع حساس و تخصصی استفاده می‌شوند، از جمله:

نفت و گاز: ساخت مخازن تحت فشار و خطوط لوله

هوافضا: قطعات هواپیما و موشک

کشتی‌سازی: بدنه کشتی‌ها و زیردریایی‌ها

صنایع معدنی: تجهیزات مقاوم به سایش

ساخت و ساز پیشرفته: پل‌ها و سازه‌های با بار بالا

تفاوت‌های کلیدی بین ورق آلیاژی و ورق فولادی ساده

۴.۱. ترکیب شیمیایی

ورق فولادی ساده: عمدتاً از آهن و کربن تشکیل شده و مقادیر ناچیزی از عناصر دیگر مانند منگنز و سیلیکون دارد. به عنوان مثال، ورق ST37 تنها ۰.۰۷% تا ۰.۱۴% کربن دارد.

ورق آلیاژی: علاوه بر آهن و کربن، شامل عناصر آلیاژی مانند کروم، نیکل، مولیبدن، منگنز و سیلیکون است که خواص خاصی را به ورق اضافه می‌کنند. به عنوان مثال، ورق ST52 دارای ۱.۶% منگنز و ۰.۵۵% سیلیکون است.

۴.۲. خواص مکانیکی

ورق فولادی ساده: دارای استحکام و سختی متوسط، قابلیت شکل‌پذیری و جوش‌پذیری بالا، اما مقاومت کم در برابر خوردگی و دماهای بالا. به عنوان مثال، ورق ST37 استحکام کششی ۳۶۰ تا ۵۱۰ مگاپاسکال دارد.

ورق آلیاژی: استحکام، سختی و مقاومت به خوردگی، دما و سایش بالاتری دارد. به عنوان مثال، ورق ST52 استحکام کششی ۴۹۰ تا ۶۳۰ مگاپاسکال و مقاومت به خمش و پیچش بالاتری دارد.

۴.۳. هزینه

ورق فولادی ساده: به دلیل فرآیند تولید ساده‌تر و استفاده از مواد اولیه کمتر، ارزان‌تر است. به عنوان مثال، قیمت ورق ST37 معمولاً پایین‌تر از ورق‌های آلیاژی است (مرکزآهن).

ورق آلیاژی: به دلیل افزودن عناصر آلیاژی و فرآیندهای تولید پیچیده‌تر، گران‌تر است. به عنوان مثال، قیمت ورق A516 گرید ۷۰ بین ۴۷۳۰ تا ۴۱۱۴۰ تومان به ازای هر کیلوگرم متغیر است (آهن آنلاین).

۴.۴. کاربردها

ورق فولادی ساده: برای کاربردهای عمومی که نیاز به خواص خاص ندارند، مانند ساخت اسکلت‌های ساختمانی، بدنه خودروها و لوازم خانگی.

ورق آلیاژی: برای کاربردهای تخصصی که نیاز به استحکام بالا، مقاومت به خوردگی یا تحمل دماهای خاص دارند، مانند مخازن تحت فشار، قطعات هوافضا و تجهیزات معدنی.

جدول مقایسه خواص مکانیکی ST37 و ST52

خاصیت	ورق ST37	ورق ST52
استحکام کششی	۳۶۰–۵۱۰ مگاپاسکال	۴۹۰–۶۳۰ مگاپاسکال
استحکام تسلیم	۲۳۵ مگاپاسکال	۳۵۵ مگاپاسکال
ازدیاد طول	۱۶–۲۴%	متغیر
جوش‌پذیری	بالا	خوب
مقاومت به خمش	متوسط	بالا

چگونه بین ورق آلیاژی و ورق فولادی ساده انتخاب کنیم؟

انتخاب بین ورق آلیاژی و ورق فولادی ساده به عوامل متعددی بستگی دارد:

نیازهای پروژه: اگر پروژه نیاز به استحکام بالا، مقاومت به خوردگی یا تحمل دماهای بالا/پایین دارد، ورق آلیاژی مناسب‌تر است. به عنوان مثال، ورق A516 برای مخازن تحت فشار در دماهای پایین ایده‌آل است.

شرایط محیطی: در محیط‌های خورنده مانند مناطق ساحلی، ورق‌های آلیاژی مانند A36 یا ST52 به دلیل مقاومت بالاتر به خوردگی ترجیح داده می‌شوند.

بودجه: ورق‌های فولادی ساده مانند ST37 به دلیل هزینه پایین‌تر، برای پروژه‌های با بودجه محدود مناسب هستند.

کاربرد نهایی: برای کاربردهای عمومی مانند ساخت در و پنجره، ورق‌های ساده کافی هستند، اما برای کاربردهای حساس مانند صنایع نفت و گاز، ورق‌های آلیاژی ضروری هستند.

برای مثال، در یک پروژه ساختمانی در منطقه‌ای با رطوبت بالا، استفاده از ورق آلیاژی مانند A283 گرید C می‌تواند از خوردگی جلوگیری کرده و عمر سازه را افزایش دهد. در مقابل، برای ساخت یک انبار ساده، ورق ST37 به دلیل هزینه کمتر و جوش‌پذیری بالا کافی است.

نتیجه‌گیری

فرق ورق آلیاژی با ورق فولادی ساده در ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، هزینه و کاربردهای آن‌ها نهفته است. ورق‌های فولادی ساده به دلیل سادگی و هزینه پایین، برای کاربردهای عمومی مناسب هستند، در حالی که ورق‌های آلیاژی با خواص بهبودیافته، برای پروژه‌های تخصصی و حساس طراحی شده‌اند. انتخاب صحیح بین این دو نوع ورق می‌تواند به بهبود کیفیت پروژه و کاهش هزینه‌های بلندمدت کمک کند.

جدول قیمت تخمینی ورق فولادی ساده و ورق آلیاژی در ایران (به‌روزرسانی آبان ۱۴۰۳)

نوع ورق فولادی	ضخامت	حداقل قیمت (ریال/کیلوگرم)	حداکثر قیمت (ریال/کیلوگرم)	توضیحات
ورق فولادی ساده (ST37)	۱.۵ mm	۵۲,۰۰۰	۵۸,۰۰۰	ورق فولادی ساده و عمومی، مناسب برای پروژه‌های غیرخوردگی بالا
ورق فولادی ساده (ST52)	۳ mm	۵۵,۰۰۰	۶۵,۰۰۰	ورق مقاوم‌تر و مناسب برای کاربردهای صنعتی با بار بیشتر
ورق فولادی گالوانیزه (Gi)	۱ mm	۷۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰	ورق فولادی با پوشش گالوانیزه برای مقاومتی بیشتر در برابر خوردگی
ورق فولادی روغنی (DC01)	۲ mm	۶۵,۰۰۰	۷۵,۰۰۰	ورق فولادی با سطح صاف و مناسب برای فرآیندهای بعدی
ورق آلیاژی (AISI 304)	۱ mm	۱۲۰,۰۰۰	۱۳۵,۰۰۰	ورق فولادی آلیاژی استنلس استیل، مقاوم در برابر خوردگی و حرارت بالا
ورق آلیاژی (AISI 316)	۲ mm	۱۴۰,۰۰۰	۱۶۰,۰۰۰	ورق فولادی آلیاژی با مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و شرایط سخت
ورق آلیاژی (AISI 4140)	۳ mm	۱۳۵,۰۰۰	۱۵۰,۰۰۰	ورق آلیاژی با مقاومت مکانیکی بالا، مناسب برای ساخت قطعات سنگین صنعتی
ورق آلیاژی (AISI 4340)	۵ mm	۱۵۰,۰۰۰	۱۷۰,۰۰۰	ورق آلیاژی با خواص مکانیکی و کششی بالا برای کاربردهای تخصصی

نکات مهم:

ورق فولادی ساده: این ورق‌ها معمولا برای کاربردهای عمومی استفاده می‌شوند و از ترکیب آهن و مقادیر کم کربن ساخته می‌شوند. ورق ST37 یکی از رایج‌ترین انواع آن است که در صنعت ساختمان و سایر صنایع عمومی به کار می‌رود.

ورق فولادی آلیاژی: ورق‌های آلیاژی معمولاً شامل عناصر خاصی مانند کروم، نیکل، مولیبدن، منگنز و سایر فلزات هستند که ویژگی‌هایی نظیر مقاومت بیشتر در برابر خوردگی، فشار، دما و کشش بالا به آن‌ها می‌دهد. انواع مختلف آلیاژی مثل AISI 304، AISI 316 و AISI 4140 برای کاربردهای خاص صنعتی و تخصصی استفاده می‌شوند.

نوسانات بازار: قیمت‌ها ممکن است با توجه به شرایط اقتصادی، تقاضای بازار و نرخ ارز تغییر کنند. بنابراین، برای به‌دست آوردن دقیق‌ترین قیمت‌ها، پیشنهاد می‌شود که با تأمین‌کنندگان یا فروشندگان معتبر مشورت کنید یا از وب‌سایت‌های مانند بورس کالا یا مرکز خدمات فولاد ایران استفاده کنید.

قیمت‌ها براساس ضخامت: قیمت‌ها بستگی به ضخامت ورق دارند. به طور معمول، هرچه ضخامت ورق بیشتر باشد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود.

با ما تماس بگیرید

واحد مهندسی و فروش آهن جهان عرفان با بهره‌گیری از کارشناسان مجرب و متعهد و همکاری با بهترین تولیدکنندگان و برند‌های معتبر داخلی، آماده ارائه مشاوره فنی تخصصی و خدمات پس از فروش به صنایع مختلف است و آمادگی خود را برای تامین و رفع نیاز کلیه آهن آلات و مقاطع فولادی مورد نیاز پروژه‌ها اعلام می‌دارد.

تماس با آهن جهان

منابع:

وب‌سایت انجمن جهانی فولاد (World Steel Association)
- لینک: https://www.worldsteel.org
استانداردهای ASTM (American Society for Testing and Materials)
- لینک: https://www.astm.org
SteelOrbis
- لینک: https://www.steelorbis.com
سایت بورس کالا ایران (Iran Commodity Exchange)
- لینک: https://www.ime.co.ir
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI)
- لینک: https://www.isiri.gov.ir
Google Scholar
- لینک: https://scholar.google.com
ScienceDirect
- لینک: https://www.sciencedirect.com